بهار 1383

r58baran@yahoo.com


ایسجا " باشگاه روزنامه نگاران دانشجويي ايران"

گرافيك خبري چيست؟

گرافيك خبري در واقع تصويري از خبر است كه قسمتي از رويداد يا تمام آن را نشان مي‌دهد. اين تصوير توسط گرافيستهايي كه با خبر و زبان خبري آشنايي دارند و اكنون به عنوان عضو تحريريه بزرگ رسانه‌هاي خبري درآمده‌اند، ترسيم مي‌شود.
گرافيك خبري در دو مورد اساسي به كار مي‌آيد:
1ـ عينيت بخشيدن به خبر در قالب تصوير به منظور ايجاد و جلوگيري از تطويل خبر در مواجهه با مشكل تراكم مطالب.
2ـ عينيت بخشيدن به خبر در قالب تصوير هنگامي كه امكان ثبت تصوير رويداد توسط دوربين عكاسي يا فيلمبرداري وجود ندارد.
با گرافيك خبري مي‌توان كاركرد بازار ارز آزاد تهران يا "وال استريت" آمريكا را هم به تصوير كشيد. كساني كه از گرافيك خبري استفاده مي‌كنند افراد بسيار با مطالعه و روزآمدي هستند و عمدتاً به طور تخصصي كار مي‌كنند. عده‌اي در مسايل ورزشي، گروهي در اقتصاد و برخي نيز سياست و...
ارائه چند نمونه گرافيك خبري از نشريه‌هاي جهان به روشن شدن مفهوم كمك مي‌كند.
اين گرافيكهاي خبري به خوبي توانسته‌اند مطالبي را كه دست كم هركدام ده صفحه جا مي‌گرفتند در خود خلاصه كنند و ضمناً بسيار قوي‌تر از آن ده صفحه مطلب، واقعه را بازگو مي‌كند. همانگونه كه گفته شد اين كار با طراحان گرافيك است كه نمونه‌هاي مختلف گرافيك خبري را كه اين روزها به پاي ثابت نشريه‌هاي معتبر تبديل شده است، پيگيري كنند و خود نيز در اين زمينه دست به كار شوند. طراحي توان ارائه گرافيك خبري را خواهد داشت كه مدام مطالعه كند و سطح دانش تخصصي خود را روزآمد حفظ كند. مثلاً اگر يك طراح گرافيك تا ديروز از پشت ميز خود در روزنامه‌ تكان نمي‌خورد، امروز اگر مي‌خواهد به كار گرافيك خبري بپردازد بايد از پشت ميزش بلند شود و با نويسندگان روزنامه‌اش تبادل اطلاعات كند. از عضو سرويس اقتصادي بخواهد موضوعات روز اقتصادي را براي او تشريح كند، از سرويس خارجي بخواهد مسائل روز بين‌الملل را براي او بشكافد. البته بهتر است كه سردبيران به طراحان گرافيك بگويند كه جاي شما در كنار ماست. اگر در كنار ما بنشينيد خيلي از مسايل روز برايتان مطرح و روشن خواهد شد، چونكه اتاق سردبيري پايانه‌اي است كه كل مقوله‌هاي خبري به آن منتهي مي‌شود.
با نگاهي به مطبوعات ايران، درمي‌يابيم كه گرافيك خبري ناشناخته‌تر از آن است كه زينت‌بخش مطبوعات باشد. براي دست‌اندركاران مطبوعات حتي نام و كاربرد آن هنوز روشن‌ و مفهوم نيست، با اين حال رشد و آگاهي روزنامه‌نگاران ضرورت برآوردن نياز خبري مخاطبان در آينده نزديك، گرافيك خبري را در مطبوعات كشور جا خواهد انداخت.
ناگفته نماند كه برخي از مطبوعات گرافيك خبري را تجربه كرده‌آند. در ماجراي بحران خليج فارس موسوم به جنگ نفت، يكي از روزنامه‌هاي صبح تهران با بهره‌گيري از گرافيك خبري، موقعيت‌ نيروهاي آمريكا و متحدين او را در منطقه براي شبيخون به عراق در صفحه اول خود به تصوير كشيده و در عين حال خواننده را در موقعيت ماجرا قرار داد و بر عينيت خبر خود افزود، حتي اين تصور را نيز در اذهان به وجود آورد كه روزنامه پس از حمله متحدين به عراق يعني حدود 3 بامداد از ماجرا مطلع شده و اقدام به چاپ خبر كرده است. يك روزنامه عصر تهران نيز چندبار از گرافيك خبري براي به تصوير كشيدن رويدادهاي بين‌المللي بهره گرفته است.
گرافيك خبري صرفاً براي خبرهاي سياسي يا اقتصادي به كار گرفته نمي‌شود، در حوادث و اخبار اجتماعي نيز مي‌توان از اين پديده بهره گرفت. براي مثال با استفاده از اين روش مي‌توان موقعيت سرقت از يك بانك را رسم كرد يا گرافيك خبري در مورد آدم‌ربايي، انفجار و... ترسيم نمود. درهر حال اين ضرورت را بايد درك كرد كه وجود گرافيك خبري در نشريه عينيت و جذابيت آن را دوچندان مي‌كند و فضاي زيادي را براي مطالبي كه بيرون مانده‌اند و به چاپ نمي‌رسند، فراهم مي‌سازد. اين ضرورت دوطرفه است؛ طراح گرافيك و سردبير، هردو بايد به آن برسند.
به گرافيستهاي مطبوعاتي كه مي‌خواهند گرافيك خبري را تجربه كنند يا در آغاز راهند: توصيه مي‌شود كه:
1ـ گرافيك خبري كاملاً ساده باشد.
2ـ اطلاعات ارائه شده در گرافيك خبري در حد توان طرح باشد.
3ـ ارائه مرحله به مرحله رويداد ضرورت دارد. گرافيك خبري بايد همان سير منطقي رويداد را طي كند.
4ـ عامل انساني در گرافيك خبري عينيت آن را مي‌افزايد.
5ـ گرافيك خبري در مجله‌ها و روزنامه‌هاي رنگين جذاب‌تر خواهد شد، زيرا كه گرافيك خبري با رنگهاي روشن بهتر سازگار است.
امروزه فروش گرافيك خبري به رسانه‌ها، آن هم در قالبهاي متفاوت به يك شغل پردرآمد در عرصه ژورناليسم جهاني تبديل شده است. گرافيستهاي حرفه‌اي بايد براي رونق گرافيك و به تبع آن پيشرفت مطبوعات، گرافيك خبري را تجربه كنند و شبكه اطلاع‌رساني تصويري كشور را غنا بخشيد.